Het doel van de campagne: bovenbouwleerlingen enthousiast maken voor (voor)lezen en hen in aanraking laten komen met jeugdliteratuur. 

Uit onderzoek blijkt dat kinderen vanaf groep 6 minder gemotiveerd raken om te lezen. Sommige experts denken dat dit komt doordat de nadruk bij het lezen steeds meer komt te liggen op lezen om te leren, in plaats van lezen voor je plezier. Maar ook andere factoren kunnen een rol spelen; leerlingen ontwikkelen een voorkeur voor andere media, zoals computergames, internet en sociale media. Verder heeft niet elke bovenbouwleerling het vloeiend lezen al helemaal onder de knie, waardoor tekstbegrip en leesplezier onder druk komen te staan. Daarnaast blijkt uit de internationale meting PIRLS­2023 dat Nederlandse tien­jarigen ten opzichte van hun leeftijdsgenoten in andere landen en ten opzichte van voorgaande jaren slechter zijn gaan presteren op leesvaardigheid. Bovendien bungelt Nederland ook qua leesmotivatie onderaan de ranglijst.

Voorlezen stimuleren in verschillende rondes

De Nationale Voorleeswedstrijd poogt om tijdens die cruciale bovenbouwjaren van de basisschool het lezen een stimulans te geven door het voorlezen een schooljaar lang letterlijk in de schijnwerpers te zetten. Kinderen kiezen hun favoriete boek en lezen een spannend fragment voor aan hun peers in een mooie voorleesstoel. Het publiek luistert aandachtig en maakt kennis met uiteenlopende kinderboeken. Aan het eind van het voorleesfeest krijgt de beste voorlezer na afloop een oorkonde en een boekenbon van de deskundige jury en is daarmee verkozen tot voorleeskampioen. Alle leerlingen kunnen meedoen, ook de kinderen die niet van lezen houden of lezen moeilijk vinden. 

In september krijgen alle basisscholen in Nederland een gratis deelname­envelop met daarin materialen om een schoolronde te organiseren in groep 7 en 8. De schoolkampioen wordt uiterlijk 1 december aangemeld voor de vervolgrondes in de eigen gemeente en regio. Na de lokale en regionale ronde in januari en februari volgt een provinciale finale in april met daarin de beste voorlezers uit de provincie. Een daarvan wordt gekroond tot provinciale voorleeskampioen en die gaat samen met de andere provinciale kampioenen strijden om de titel De Nationale Voorleeskampioen in de landelijke finale op 22 mei te Utrecht.

Jezelf verliezen in de boekenwereld

De Nationale Voorleeswedstrijd is al decennialang een populaire campagne. De laatste jaren stijgt het aantal deelnemende scholen. In een interview met PrimaOnderwijs (2022) zegt een leraar over de campagne: ‘We vinden het als school belangrijk om plezier in lezen in het zonnetje te blijven zetten. Wil je goed worden in fietsen, dan moet je fietsen. Wil je goed worden in lezen, dan moet je lezen. In beide gevallen moet je kilometers maken. Omdat je er je hele leven baat bij hebt, is het heel belangrijk om het plezier eraan te verbinden. Meedoen aan een feestelijke leescampagne helpt daarbij. Daarnaast is het belangrijk om kinderen te laten ontdekken welke boeken ze leuk vinden om te lezen en hen vrij te laten in welke boeken zij kiezen. Dit bevordert de leesmotivatie.’ 

Ook kinderen zelf geven aan dat De Nationale Voorleeswedstrijd een waardevolle toevoeging is aan leesbevordering op school. Dat illustreren de volgende quotes uit een onderzoek uit 2022: ‘Ik vind het zooo leuk dat ik ben uitgekozen, omdat ik kinderen heel graag mee wil nemen in de magie van het lezen. Ik vind het heel goed dat de
voorleeswedstrijd bestaat, vooral ook om kinderen te stimuleren dat ze leuke boeken gaan lezen, zodat ze van hun eigen hoofd een prachtige wereld kunnen maken.’ En: ‘Ik vind het goed dat deze wedstrijd wordt gehouden, omdat heel veel kinderen niet lezen. Je leert meer woorden en het is leuk om je kennis te vergroten. Ik vind het leuk om mij even te verliezen in de boekenwereld.’

Impuls voor leesmotivatie

Maar uit datzelfde onderzoek blijkt ook dat met name de kinderen die al veel van lezen houden en hier goed in zijn, meedoen aan De Nationale Voorleeswedstrijd. Voor hen is een voorleeswedstrijd een leuke ervaring. Voor kinderen die lezen minder leuk of heel moeilijk vinden, zal de wedstrijdvorm wellicht een drempel zijn om deel te nemen. Stichting Lezen wil onderzoeken hoe we die kinderen toch kunnen betrekken. Bovendien is De Nationale Voorleeswedstrijd bedoeld als impuls. Voor goede leesbevordering op school is structurele aandacht voor leesmotivatie nodig. Elke dag voorlezen, vrij lezen, een goed gevulde schoolbibliotheek met rijke teksten en praten over boeken zijn daarbij van groot belang. De Nationale Voorleeswedstrijd is een mooie en spannende aanvulling. Stichting Lezen en de Bibliotheken kijken uit naar de 31e editie vol voorleesplezier! 

Bekijk de nieuwe promofilm van De Nationale Voorleeswedstrijd. 

De Nationale Voorleeswedstrijd is een campagne van Stichting Lezen in samenwerking met de Bibliotheken. De campagne wordt mede mogelijk gemaakt door Nederlandse Boekenbon B.V.